Cơ chế CBAM [Carbon Border Adjustment Mechanism] là một sáng kiến đầu tiên trên thế giới, được Liên minh Châu Âu [EU] áp dụng nhằm giảm phát thải khí nhà kính. Việc thực thi cơ chế này từ năm 2026 sẽ tạo ra nhiều thách thức đáng kể cho các công ty thép xuất khẩu sang EU.
Cơ chế CBAM và tác động đến ngành thép
Đây là bước tiến quan trọng trong chiến lược “Fit for 55” của EU, hướng đến mục tiêu giảm 55% lượng khí thải vào năm 2030. Từ ngày 1/10/2023, giai đoạn chuyển tiếp của CBAM chính thức bắt đầu, tập trung vào 6 lĩnh vực, trong đó sản xuất thép và các sản phẩm từ thép là một trong những nhóm ngành bị tác động mạnh mẽ nhất. Các nhà máy thép và tập đoàn thép Việt Nam phải cung cấp thông tin chi tiết về lượng phát thải khí nhà kính trên mỗi sản phẩm xuất khẩu.
Cơ chế CBAM gây áp lực lớn lên chi phí sản xuất và xuất khẩu của doanh nghiệp
Đến năm 2026, CBAM sẽ yêu cầu các nhà nhập khẩu tại EU mua chứng chỉ phát thải carbon nếu lượng khí thải của hàng hóa vượt ngưỡng tiêu chuẩn. Giá chứng chỉ sẽ được điều chỉnh theo giá tín chỉ phát thải trên thị trường EU, gây áp lực lớn lên chi phí sản xuất và xuất khẩu của doanh nghiệp.
Báo cáo kiểm kê khí nhà kính: Doanh nghiệp không chỉ báo cáo dữ liệu trong nội bộ mà còn phải thu thập thông tin về chuỗi cung ứng, bao gồm cả nguyên liệu đầu vào. Nếu các đơn vị cung cấp nguyên liệu không có dữ liệu phát thải, việc báo cáo sẽ trở nên phức tạp.
Tăng chi phí sản xuất: Nhà nhập khẩu EU có thể chuyển một phần chi phí mua chứng chỉ CBAM sang doanh nghiệp xuất khẩu, đẩy giá thành sản phẩm thép lên cao, làm giảm lợi thế cạnh tranh.
Như vậy, các tập đoàn thép cần sớm xây dựng hệ thống quản lý dữ liệu khí thải, đảm bảo độ chính xác và tuân thủ quy định của EU. Đồng thời, doanh nghiệp cần đầu tư vào công nghệ hiện đại, hướng đến sản xuất thép xanh để giảm thiểu phát thải, từ đó giảm chi phí phát sinh từ CBAM.