Thép nhập khẩu từ Trung Quốc tác động mạnh mẽ đến thị trường trong nước như thế nào? Vào thời điểm ngành thép đang có dấu hiệu hồi phục, làn sóng thép nhập khẩu khiến các cong ty thep gặp nhiều bất lợi hơn.
Tình Hình Nhập Khẩu Thép
Theo số liệu của Tổng Cục Hải Quan, lượng thép nhập khẩu từ Trung Quốc trong tháng 5/2024 đã đạt mức cao kỷ lục, vượt hơn 2 lần so với cùng kỳ năm ngoái, lên đến 1,1 triệu tấn. Điều này chiếm tới hơn 70% tổng lượng thép nhập khẩu của Việt Nam trong tháng này. Giá thép nhập khẩu trung bình trong tháng 5 là 638 USD/tấn, giảm 19% so với cùng kỳ năm ngoái và thấp hơn 100 USD/tấn so với giá trung bình xuất khẩu sang các thị trường khác.
Tác Động Đến Thị Trường Nội Địa
Lượng thép nhập khẩu từ Trung Quốc trong 5 tháng đầu năm 2024 đã đạt hơn 4,7 triệu tấn, tăng 91% so với cùng kỳ năm 2023. Sự gia tăng đột biến này khiến các doanh nghiệp trong nước lo lắng, đặc biệt khi thị trường nội địa đang có dấu hiệu hồi phục sau thời gian dài suy thoái. Theo Hiệp hội Thép Việt Nam [VSA], sản xuất và bán hàng thép trong 4 tháng đầu năm 2024 đều đạt khoảng 9,3 triệu tấn, tăng lần lượt 5,7% và 15% so với cùng kỳ năm ngoái. Xuất khẩu thép cũng tăng trưởng 28,5% so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, sự gia tăng thép nhập khẩu từ Trung Quốc tương đương 40% lượng thép sản xuất nội địa, tạo áp lực cạnh tranh lớn về giá cả cho các nhà máy luyện thép.
Khó Khăn Và Dự Báo
Ông Nghiêm Xuân Đa, Chủ tịch VSA và Tổng Giám đốc VNSteel, nhận định rằng mặc dù ngành thép có dấu hiệu phục hồi với dự báo sản xuất đạt 30 triệu tấn trong năm 2024 [tăng 7% so với năm 2023], các doanh nghiệp thép vẫn gặp nhiều khó khăn. Khó khăn chủ yếu là từ sự gia tăng xuất khẩu thép của Trung Quốc, dẫn đến nguy cơ mất thị trường nội địa.
Phản Ứng Của Chính Phủ Và Doanh Nghiệp
Bộ Công Thương đã khởi xướng điều tra chống bán phá giá đối với một số sản phẩm thép mạ xuất xứ từ Trung Quốc và Hàn Quốc. Trước đó, Cục Phòng vệ Thương mại đã nhận hồ sơ yêu cầu điều tra từ các công ty Hoa Sen, Nam Kim, Tôn Phương Nam, Tôn Đông Á, China Steel & Nippon Steel Việt Nam. Ông Trần Đình Long, Chủ tịch Tập đoàn Hòa Phát, tại Đại hội Cổ đông Thường niên 2024, nhấn mạnh rằng việc thép HRC nhập khẩu nhiều hơn so với sản lượng trong nước là điều không thể chấp nhận. Ông cho rằng cần phải ủng hộ ngành sản xuất trong nước, không thể để thép nhập khẩu lấn át sản lượng nội địa. Mặt khác, thép xuất khẩu của Việt Nam gặp thách thức với tiêu chuẩn thép xanh cũng như hàng rào thuế quan.
Áp lực từ thép nhập khẩu Trung Quốc đang đặt ra thách thức lớn cho ngành thép Việt Nam. Tuy nhiên, với các biện pháp hỗ trợ từ chính phủ và sự nỗ lực của các doanh nghiệp, ngành thép vẫn có cơ hội phục hồi và phát triển trong tương lai.