Ngành thép là lĩnh vực sử dụng nguồn năng lượng lớn và phát thải ra CO2 cao. Khi EU đưa ra cơ chế CBAM vào tiêu chuẩn chung, nhà máy sản xuất thép Việt buộc phải đẩy nhanh quá trình sản xuất thép xanh. Tuy nhiên, để tạo ra thép “Xanh” vẫn là một thách thức lớn ngày nay.
Nhà máy sản xuất thép cần đẩy nhanh sản xuất thép xanh để quá trình xuất khẩu thép sang EU thuận lợi hơn
Cơ chế CBAM của EU ảnh hưởng đến hoạt động của nhà máy sản xuất thép
CBAM [Cơ chế điều chỉnh biên giới Cacbon] sẽ đánh thuế Cacbon đối với hàng hóa nhập khẩu vào thị trường EU, dựa vào quy trình và mức độ phát thải CO2 khi sản xuất thép tại nước sở tại.
Thời gian gần đây tình hình xuất khẩu các loại thép cuộn, thép thanh vằn sang EU gặp khá nhiều thuận lợi. Biện pháp tự vệ mới có hiệu lực từ 1/7/2023 quy định, thành viên thuộc Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) là nước đang phát triển đều được miễn trừ áp dụng nếu tỷ trọng xuất khẩu của nước đó vào EU duy trì dưới 3% tổng kim ngạch nhập khẩu đối với từng loại sản phẩm. Theo đó Việt Nam là quốc gia được hưởng lợi từ quy định mở rộng hạn ngạch này.
Báo cáo của Tổng cục Hải quan cho thấy sản lượng thép xuất khẩu [thép cuộn, thép thanh vằn] trong tháng 5 của năm 2023 đạt 1,13 triệu tấn. Lũy kế 5 tháng đầu năm đạt 4,38 triệu tấn, tăng 10,4% về số lượng nhưng thực tế lại giảm 15% so với giá trị trong cùng kỳ 2022. Tại thị trường EU, Việt Nam hiện xuất thép số lượng lớn sang Ý, với con số tăng 121% so cùng kỳ năm trước.
Có thể nói, xuất khẩu là giải pháp duy nhất để hỗ trợ ngành thép Việt Nam khi giá thép nội địa liên tục giảm và dự kiến chưa có dấu hiệu hồi phục trở lại đến hết 2023.
Cơ chế CBAM của châu Âu sẽ có hiệu lực trong giai đoạn chuyển tiếp vào ngày 1/10/2023, tạo ra thách thức lớn cho các doanh nghiệp đang xuất khẩu vào EU. Mặc dù đối với ngành thép Việt, nha may san xuat thep vẫn có thời gian khoảng 3 năm chuyển tiếp trước khi CBAM chính thức có hiệu lực từ ngày 1/1/2026 và áp dụng cho toàn bộ quốc gia vào năm 2034.
Đứng trước tình hình đó, nếu không thay đổi công nghệ để giảm phát thải carbon, doanh nghiệp thép sẽ đối mặt với nhiều khó khăn, làm chậm quá trình tăng trưởng ngành. Sản xuất thép xanh là một quá trình dài, đòi hỏi nguồn lực về tài chính, công nghệ, sự chủ động của doanh nghiệp khi các quy định về việc giảm phát thải khí CO2 vẫn còn mới đối với nhà máy thép Việt.