Trong năm 2024, Trung Quốc đã xuất khẩu hơn 91,89 triệu tấn thép, phôi thép khiến căng thẳng thương mại leo thang với các quốc gia từ Indonesia, Thổ Nhĩ Kỳ, đến Mỹ. Với vị thế là cường quốc trong lĩnh vực sản xuất thép, Trung Quốc đang phải đối mặt với những rào cản từ các biện pháp phòng vệ thương mại, đặc biệt là thuế quan từ Mỹ và các khu vực khác.
Xuất khẩu thép gián tiếp và rủi ro tiềm tàng
Mặc dù lượng xuất khẩu thép trực tiếp sang Mỹ chưa đến 1%, nhưng các công ty thép Trung Quốc vẫn chịu tác động lớn từ thuế quan đối với các sản phẩm liên quan như container, xe cộ, đồ gia dụng, và máy móc. Điều này đặt ra những thách thức đáng kể cho ngành thép nước này trong việc duy trì sản lượng và nhu cầu ổn định.
Một phần quan trọng khác của thị trường là xuất khẩu thép gián tiếp – bao gồm các sản phẩm chế tạo từ thép như tàu, kết cấu nổi, và các mặt hàng kỹ thuật khác. Theo nhà phân tích Qi Chunyi của Galaxy Futures, xuất khẩu gián tiếp gần tương đương về khối lượng với xuất khẩu trực tiếp, tổng cộng đạt khoảng 222 triệu tấn/năm, chiếm tới 25% nhu cầu thép trong nước.
Nếu Mỹ tiếp tục áp thuế quan cao, đặc biệt khi tăng lên 60% hoặc hơn, có thể ảnh hưởng đến 12,78 triệu tấn thép xuất khẩu gián tiếp, làm trầm trọng thêm tình trạng giảm nhu cầu trong ngành thép vốn đã bị ảnh hưởng bởi suy thoái bất động sản và xây dựng cơ sở hạ tầng.
Trung Quốc hiện đang sử dụng xuất khẩu thép như một cách bù đắp sự suy giảm trong nước. Theo Hiệp hội Sắt Thép Trung Quốc [CISA], tiêu thụ thép nội địa đã giảm 6,2% trong chín tháng đầu năm 2024, chỉ còn 688 triệu tấn. Xu hướng này bắt nguồn từ sự chậm lại của lĩnh vực bất động sản và cơ sở hạ tầng, vốn là hai động lực chính cho nhu cầu thép trong nước.
Trung Quốc hiện đang sử dụng xuất khẩu thép như một cách bù đắp sự suy giảm trong nước.
Thách thức và cơ hội trong tương lai
Các nhà máy thép Trung Quốc đang tận dụng thời gian để tăng cường xuất khẩu trước khi các mức thuế mới từ Mỹ và Liên minh châu Âu có hiệu lực. Trong tháng 10, xuất khẩu thép trực tiếp đã đạt mức cao nhất trong 9 năm, lên tới 11,18 triệu tấn. Tuy nhiên, những biến động trong xuất khẩu gián tiếp và các sản phẩm chế tạo từ thép có thể gây ra tác động lâu dài đến nhu cầu toàn cầu.
Trung Quốc sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức trong việc duy trì vị thế nhà sản xuất thép hàng đầu, đặc biệt là khi các biện pháp phòng vệ thương mại ngày càng được thắt chặt. Trong tương lai, sự cải tiến về công nghệ sản xuất và chuyển đổi hướng đi chiến lược có thể giúp các công ty thép Trung Quốc duy trì sự cạnh tranh trên thị trường quốc tế.
Ngành thép Trung Quốc không chỉ là trung tâm của sản xuất thép toàn cầu mà còn đóng vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng quốc tế. Tuy nhiên, những thách thức từ thuế quan và sự phụ thuộc vào xuất khẩu đang đặt ra yêu cầu cấp thiết về sự đổi mới trong quản trị và chiến lược của các nhà máy thép lớn. Những bước đi này không chỉ đảm bảo sự phát triển bền vững cho ngành thép Trung Quốc mà còn tác động mạnh mẽ đến thị trường toàn cầu.